Trong cơn binh lửa

đêm hôm đó
khi trúng đạn người lính giận dữ
chửi thề
rồi phun ra một búng máu

sáng hôm sau
người nông dân mang cày ra đồng nhìn thấy
vũng máu
chửi thề
rồi xẻ đường cho máu đi vào đất
mạ gieo xuống
mạ không buồn đếm xỉa máu của bên này
bên kia

mạ mọc lên
bình thản
tốt tươi
khỏe mạnh

TẠC TƯỢNG 1965

này em hãy cầm lưỡi lê này gọt lấy hình
anh trên chiếc cột nhà cháy đỏ
với tiếng thở than nặn thành tai cho anh làm
quen với tiếng gào xé ruột
với viên đạn đồng lấp vào lỗ mắt để anh
chỉ còn nhìn thấy tử huyệt của con người
hai lốp xe này làm phổi cho anh thở được
muôn ngàn chất độc
hai bàn chông này làm răng để cắn vào thịt
da cho ngọt
hãy đổ vào ruột anh chất săn đặc đỡ lòng
cơn đói sống đang cồn cào trong khắp mạch
máu anh
với chất cường toan giúp anh tiêu hóa nốt
những mẩu xương rung động còn mắc lại vài
kẹt hóc trong người
hãy lấy dây xích chiến xa này vận chuyển
bộ máy suy nghĩ trong đầu anh rỉ sét
với quả lựu đạn này làm tim cho anh được
nổ tung nát bét khi nào anh đánh rớt quả
tim anh
và với dùi ma trắc này làm bộ phận làm ái
tình để anh đàn áp bản năng nhục thể
cho anh và em khỏi phải tạo thêm những
đứa con mệt mỏi trong cuộc chiến tranh
nhàm chán hôm nay

ĐỘNG ĐÁ

vẫn cứ chờ cứ chờ
có bao giờ mây xuống đây với thung lũng
thung lũng huyệt sâu như biển cả

những nhánh cây xanh trổ trái dơi đen đầu
trút xuống đất đôi mắt không ngớt nhìn
và ưu phiền ung nở trong kẽ đá
dĩ vãng từng nhát dao chém xuống bùn sủi bọt
bọt vỡ nước bốc hơi đất rắn khô dao rỉ sét
vúi chôn tên em trong thành phố đất nẻ
ngàn đời em nằm đó làm gì

gục đầu xuống phì nhiêu đam mê
nhựa chảy mạnh thân cây mùa xuân
tóc anh trổ nhánh cành chằng chịt bao bọc
mặt trời khuất lấp côđơnđỉađóikhátmáuanh
nụ cười cây mắc cở sẩy ra ngoài trí nhớ

trả lửa cho thượng đế
trả năng lượng cho nguyên tử
trả bom nguyên tử cho einstein
trả triết lý cho platon
trả thiên đường cho cộng sản
trả ưu tư cho già nua
trả buồn nôn cho tuổi trẻ
trà trí nhớ cho dĩ vãng
trả xác chết cho hitler
trả trái táo cho chúa trời
cởi toang quần áo đi thong dong trong sàigòn
trờii gió nóng mắt vùi bụi
nhớ tới em nhớ con khỉ sở thú nhớ chấn song
thẳng đứng của loài người lành mạnh
các vùng cấm địa ác mộng cởi trói

em hụt tay té xuống thung lũng
những cánh dơi đen thảng thốt bỏ chạy
chân đất thơ ngây mình che da thú
em quên cười quên khó quên kẽ đá quên cây
xanh quên con khỉ già sau chấn song song
song

và chiều chiều anh vác chày đá đến đập cửa
động em
kêu đầy thung lũng
bớ em bớ em
hãy ra đây cùng anh tình tự

1963

SỰ VẬT VÀ LỜI NÓI

với Thạch Chương và Lộc


là mê cung trong suốt
là cơn lốc bất động
là dan díu lãnh đạm
là chấn động bình thản
là ánh sáng mù lòa
là đối thoại câm điếc
là cái chết hồi sinh
là diễn tả phủ nhận diễn tả
là chữ viết phủ nhận chữ viết
là chúng ta phủ nhận chúng ta

mọi lời nói chỉ có tác dụng làm tối nghĩa
và nỗi bất lực từ đó

1965


CON VỊT SỞ THÚ

con vịt chắp tay sau đít đi vòng vòng ngó từng
chấn song sắt và nói cạp cạp cạp cạp
ở một góc chuồng con già đãy hói đầu hói lông
cố mắt kèm nhèm rụt đầu giữa hai vai lầm
nhầm ta từ đâu đến đến đây làm gì và đi về
đâu yếu tính trước hiện sinh hiện sinh trước
yếu tính en-soi pour-soi
con vịt thọt cổ vô thò cổ ra và nói cạp cạp
cạp cạp
con công nhẩy lên nhẩy xuống xoè đuôi ra xếp
đuôi lại rồi xoè ra theo một thế khác nghĩ bụng
phải vươn tới cái đẹp phải vươn tới cái đẹp
tuyệt đối
con vịt nhẩy lên nhẩy xuống và nói cạp cạp
cạp cạp
con đà điểu dan hai chân ra chuyển vận các
bắp thịt thét lớn các người phải biết
sống hào hùng sống khỏe mạnh
con vịt vỗ cánh phần phật nói cạp cạp cạp cạp
con hạt trắng đứng riêng một mình ngước mỏ
lên trời trầm mặc ta phải về với thượng đế
về trong hào quang về trong ánh sáng
con vịt ngó qua ngó lại ngó tới ngó lui con
già đãy con công con đà điểu con gà con
hạt trắng con vịt chắp tay sau đít đi vòng vòng
ngắm những chấn song sắt mà nhức đầu, nó
đến bên hồ vốc nước rửa mặt, nó nắm chặt
tay lại và nước chãy hết ra ngoài, nó nhìn nó
dưới nước nhăn mặt thè lưỡi nói cạp cạp cạp
cạp…cặp cặp cặp cặp…cặcặcặcặp…rồi lăn
ra cười, cười chảy cả nước mắt nước mũi

VŨ ĐIỆU ĐÈN KÉO QUÂN

bung…bung…bung…bung…
bập bùng…bập bùng…

bắt đầu bằng đứa con gái sún răng đi giầy
vỏ chuối
nó hát rằng nó đẹp nó hát rằng nó mát
những chiếc răng gẫy nhấp nhô phím đàn
dương cầm
nó nhún chân nhẩy lên
va đầu vào bức tường âm thanh
ngã xuống sang sảng
bể nát như món đồ cổ

kế đó là đứa con trai
tay chống nạn tay cầm dao
nó hát rằng : ta tráng sĩ hề!
ta hề là tráng sĩ!
ta tráng sĩ là hề!
nó múa dao chém đông tây nam bắc
cây cỏ rụng đầu
những con voi điên chạy trốn trong mùng
nó hừng chí đá gió một cái
ngã vập mặt xuống đất
gẫy nốt chân kia như gỗ mục
nó nhặt lấy thở than : ôi chân gỗ!
rồi cười như máy

bung…bung…bung…bung…
bập bùng…bập bùng…

kế đó lão già lả lướt đi trên 10 ngón chân
lão giẫm phải râu
ngã xuống
đứng dậy
lả lướt
giẫm phải râu
ngã xuống
đứng dậy
cởi râu vứt xuống đất
biến thành con khỉ đột
chạy băng băng vô rừng già

kế đó là những bộ xương gồ ghề
cót két cót két
chúng nó vướng xích té sặc máu mũi
bọn thây ma tức tối kéo chân lên
gậm nát

sau chót là tôi
nhặt lấy dao múa một vòng rất tròn
hát một bài ca rất rườm rà rất tối nghĩa
xong quay lông lốc như con bông vụ
ngã sấp lên bãi cỏ xanh rờn
lưỡi dao ngập bụng kết liễu
đời tên độc tài
bạc nhược

bung…bung…bung…bung…
bongo! bongo!
conga! conga!
cha-cha-cha
flamenco!
và bắt đầu lại bằng đứa con gái

BẮT ĐẦU LẠI

mặt trời đập vỡ gương trên đồi
thung lũng chậm đêm ve vuốt
tháp canh vươn vai nỗi lặng câm
quả lựu đạn trở mình bên đốt xương sống
mưa trái sáng chiêu dụ lũ thiêu thân

và con dế đói lại đi quá giờ giới nghiêm
và chiến tranh lại điểm tâm no nê trong
lòng đại bác

MƯA CUỐI MÙA

tặng Phạm Đình Chương

mưa cuối mùa mùa mưa cuối cuối mùa mưa
mưa cưới mùa mùa cưới mưa
nói làm sao đây hỡi chương khi giọt rượu
đã ngủ gục trên môi khi ánh sáng không
còn là ánh sáng khi tiếng ca không còn là
tiếng ca đêm đêm nhìn mặt miccro nhổ ra
từng mảng phổi
khi đó người con gái lui vào bóng tối
ném nụ cười cùng mồ hôi xuống sàn gỗ “tu
gagneras ton pain à la sueur de ton front”
tiếng vỗ tay đì đẹt đừng ngó nữa nghe
chương chúng ta chỉ còn lại chiếc lưỡi tê
cứng này với cơn mươi cưới mùa xin lỗi
mua cuối mười cươi múa mùa mưa muối
cười xin lỗi xin lỗi

mưa cuối mùa mưa cưới mùa
đêm đó băng qua hẻm khuya dầm mưa
về gian nhà tối anh chợt nghĩ nếu tình yêu
không có trong cuộc đời này thì khốn nạn
biết mấy
đêm đêm anh chỉ còn là con
hình nộm nổi trôi từ căn nhà đến bực
hát từ bực hát đến căn nhà anh thảng thốt

mỗi cột đèn mỗi bức vách mỗi cánh cửa mỗi
ổ khóa là tiếng nguyền rủa không nguôi

vào một buổi trưa nắng nứt rạn anh nằm
một mình thoáng nghe nụ cười suối
mát chảy ngoài ngõ anh chợt nhớ bàn tay
bàn tay nào bối rối đôi mắt nào thơm ngoan những
hồi hộp bé con những lời không dám nói
hơi thở không dám gần bấn
loạn không dám đưa
anh biet rằng tuổi trẻ
mình tự bao giờ đã hết
chương ơi thôi đã hết

Sàigòn 1966
(Phạm Đình Chương mất năm 1991 tại Hoa Kỳ, 62 tuổi)